Το έγκαυμα είναι ένα τραύμα, το οποίο ανάλογα με τη σοβαρότητα του, μπορεί να προκαλέσει από μια απλή βλάβη μέχρι και απώλεια της ζωής.
Τα εγκαύματα ανάλογα με την αιτία χωρίζονται σε:1 .Θερμικά: από φωτιά, καυτά υγρά και καυτά στερεά αντικείμενα.
2 .Ηλεκτρικά: από ηλεκτρικό ρεύμα.
3 .Χημικά: από χημικές ουσίες.
4 .Ακτινικά: από ηλιακή ακτινοβολία ή θεραπευτικές, διαγνωστικές ακτινοβολίες.
Τα εγκαύματα ανάλογα με την αιτία χωρίζονται σε:1 .Α΄ βαθμού: όταν έχει καταστραφεί μόνο η επιδερμίδα.
2 .Β΄ βαθμού: όταν έχει καταστραφεί η επιδερμίδα και το ανώτερο μέρος του χόριου. Το δέρμα είναι κόκκινο, ασπρίζει στην πίεση και εμφανίζει μεγάλες φουσκάλες με υγρό.
3 .Γ΄ βαθμού: όταν έχει καταστραφεί όλο το πάχος του δέρματος μέχρι το υποδόριο λίπος.
Προνοσοκομειακή αντιμετώπιση εγκαυμάτων:
- Αν καίγονται τα ρούχα του ασθενή αναζητάμε κάτι για να τον τυλίξουμε. Σε χημικά εγκαύματα απομακρύνουμε το ρουχισμό που έχει έρθει σε επαφή την υπεύθυνη ουσία με προσοχή να μη τη ρίξουμε σε απρόσβλητα σημεία του δέρματος.
- Αν έχει κολλήσει ύφασμα στο έγκαυμα δεν το τραβάμε. Προσεκτικά κόβουμε με ψαλίδι το ύφασμα που είναι ελεύθερο.
- Απομακρύνουμε δακτυλίδια, βέρες και κοσμήματα πριν επέλθει οίδημα (πρήξιμο).
- Ελέγχουμε αν υπάρχουν άλλοι τραυματισμοί πλην του εγκαύματος κι αν στο στόμα του ασθενή υπάρχουν ξένα σώματα που θα πρέπει να απομακρύνουμε.
- Το νερό θα παρεμποδίσει τη συνέχιση του εγκαύματος και την επέκταση καταστροφής των ιστών. Ρίχνουμε κρύο νερό στο έγκαυμα (όχι παγωμένο) και μειώνουμε την θερμοκρασία τοπικά.
- Αν το έγκαυμα οφείλεται σε χημικές ουσίες το δέρμα πρέπει να ξεπλυθεί με άφθονο τρεχούμενο νερό ή φυσιολογικό ορό. Ρίχνουμε άφθονη ποσότητα νερού στην πάσχουσα περιοχή τουλάχιστον για 20 λεπτά. Πλύση με νερό μισή ώρα μετά το έγκαυμα δεν έχει νόημα ή ωφέλεια.
- Μετά την πλύση με νερό προσφέρουμε συνήθη παυσίπονα. Προσοχή χρειάζεται στη χορήγηση ασπιρίνης επειδή υπάρχει φόβος γαστρορραγίας, αφού και το έγκαυμα δρα με τον ίδιο περίπου μηχανισμό στο βλεννογόνο του στομάχου.
- Δεν σπάμε τις φυσαλίδες που σχηματίζονται στην εγκαυματική περιοχή γιατί κάτι τέτοιο θα έχει άσχημες επιπτώσεις στην επούλωση του δέρματος. Οι φυσαλίδες καλύπτουν εξαιρετικά τη βλάβη και ο ορός που περιέχουν τρέφει την τραυματισμένη επιφάνεια, επιταχύνοντας την αναγέννησή της (επιθηλιοποίηση).
- Δεν τοποθετούμε ποτέ στις εγκαυματικές περιοχές οδοντόκρεμα, γιαούρτι, τοματοπελτέ κ.τ.λ.
- Χωρίς τοποθέτηση αλοιφών ή άλλων ουσιών, καλύπτουμε το έγκαυμα με καθαρά πάνινα ρούχα (όχι χνουδωτά) και τον μεταφέρουμε στο νοσοκομείο.
Διαταραχές υγρών, ηλεκτρολυτών και μεταβολές στην αιμοδυναμική εικόνα οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην ενεργοποίηση της φλεγμονώδους αντίδρασης, στην απελευθέρωση στην κυκλοφορία μεγάλης ποσότητας μεσολαβητών και στη βλάβη του
ενδοθηλίου των αγγείων. Σε περιορισμένης έκτασης και βαρύτητας έγκαυμα η διαταραχή αυτή περιορίζεται στην εγκαυματική και μόνο περιοχή, ενώ σε ένα βαρύ έγκαυμα εμφανίζεται σε όλο τον οργανισμό. Η αύξηση της διαπερατότητας των τριχοειδών οδηγεί σε μεγάλη έξοδο υγρών από τον ενδοαγγειακό στον έξωαγγειακό χώρο, κυρίως ηλεκτρολυτών, λευκωματινών και γενικά ουσιών
μοριακού βάρους μέχρι 35000 Da.
Οι διαταραχές αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την εγκατάσταση της υποογκαιμικής καταπληξίας. Το φαινόμενο της υποογκαιμίας συνυπάρχει με το φαινόμενο του γενικευμένου οιδήματος, το οποίο οδηγεί σε αύξηση της πίεσης στους ιστούς και περαιτέρω ισχαιμία
των κυττάρων. Η υποπρωτείναιμία συμβάλλει στην αύξηση του οιδήματος των ιστών, με καταστροφικά αποτελέσματα, όπως η απόφραξη των αεραγωγών.
• Όλοι οι ασθενείς με βαρύ έγκαυμα πάσχουν από εγκαυματική καταπληξία. Από τη στιγμή του τραυματισμού μέχρι και 12 - 24 ώρες η εγκαυματική καταπληξία οφείλεται κυρίως στην υποογκαιμία, και την πτώση της καρδιακής παροχής. Η ελάττωση της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου οφείλεται σε άμεση επίδραση των διαφόρων κατασταλτικών παραγόντων (μεσολαβητών). Από την 2η έως και την
5η ημέρα μετά την βλάβη μπορεί να παρουσιαστεί υπερδυναμική εικόνα με αύξηση της καρδιακής παροχής και πτώση των περιφερικών αγγειακών αντιστάσεων.