Τροφική δυσανεξία: Πόσο μας παχαίνουν κάποιες τροφές;

Μπορούν οι τροφικές δυσανεξίες ή οι τροφικές αλλεργίες να προκαλέσουν αύξηση σωματικού βάρους; Τι λέει η σχετική βιβλιογραφία;

Τροφική Δυσανεξία vs Τροφική Αλλεργία

Η τροφική αλλεργία ορίζεται ως μια ανεπιθύμητη ανοσολογική αντίδραση σε μια διαιτητική πρωτεΐνη, ενώ η τροφική δυσανεξία εμφανίζεται όταν ένα άτομο δυσκολεύεται να πέψει ένα συγκεκριμένο τρόφιμο, οδηγώντας σε γαστρεντερικά συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, διάρροια και φούσκωμα.

Τα συµπτώµατα της τροφικής δυσανεξίας
Οι αντιδράσεις αυτές και η παραγωγή ειδικών IgG αντισωµάτων έναντι συγκεκριµένων τροφίµων χαρακτηρίζονται από καθυστερηµένα χρονικά συµπτώµατα, τα οποία µπορεί να εµφανιστούν από µερικές ώρες µέχρι και µερικές µέρες, σε αντίθεση µε την τροφική αλλεργία όπου παράγονται αντισώµατα IgE και εµφανίζουν άµεσες, εµφανείς και οξείες αντιδράσεις εντός 2-4 ωρών.

Τα συµπτώµατα δεν είναι ανάλογα µε την ποσότητα κατανάλωσης της «ένοχης» τροφής. Ακόµα και µικρές ποσότητες µπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις και µπορούν να εµφανίσουν συµπτώµατα και παθήσεις σε βάρος οποιουδήποτε οργάνου του οργανισµού. Στην πραγµατικότητα, η τροφική δυσανεξία είναι συνεχής και χρόνια, αφού η κατανάλωση των «ένοχων» τροφίµων είναι διαρκής, επειδή τα τρόφιµα αυτά µπορεί να βρίσκονται στην καθηµερινή µας διατροφή (γάλα, ψωµί, λάδι, ντοµάτα, µπανάνες, αµύγδαλα, καφές κ.λπ.).

Το φαινόµενο αυτό, της καθυστερηµένης χρονικά αντίδρασης από την ώρα λήψης της τροφής µέχρι την εµφάνιση των συµπτωµάτων, καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την ανίχνευση της αιτίας, χωρίς ειδική εργαστηριακή εξέταση αίµατος.

Με ποιες παθήσεις συνδέεται η τροφική δυσανεξία;
Έχει αποδειχθεί µέσα από διάφορες επιστηµονικές µελέτες ότι η τροφική δυσανεξία συνδέεται µε ορισµένες χρόνιες παθήσεις και προβλήµατα. Επιπρόσθετες µελέτες έδειξαν ότι οι καθυστερηµένες τροφικές αντιδράσεις (συνδεδεµένες µε IgG) συχνά οδηγούν σε χρόνιες ασθένειες. Εξάλλου, συνεχής κατανάλωση ενός βλαπτικού τροφίµου συνεπάγεται την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήµατος, που µε τη σειρά του δίνει τη δυνατότητα σε ασθένειες να αναπτυχθούν. Αρκετές φορές, ασθενείς αναφέρουν ότι υποφέρουν από περισσότερες από µία ασθένειες ταυτόχρονα. Μακροχρόνιες παρενέργειες και συµπτώµατα περιλαµβάνουν γαστρεντερολογικά, δερµατολογικά, νευρολογικά, µυοσκελετικά και αναπνευστικά προβλήµατα.

Νέες κλινικές µελέτες συνέδεσαν πλέον το σύνδροµο του ευερέθιστου εντέρου µε τη δυσανεξία. Ανάµεσα στις πιο σοβαρές ασθένειες που έχουν συνδεθεί µε τροφικές δυσανεξίες είναι η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, η κοιλιοκάκη, το άσθµα, η ρευµατοειδής αρθρίτιδα, η ψωρίαση, η rosacea, το έκζεµα, η πολλαπλή σκλήρυνση κ.ά.

Γιατί οι διαιτώμενοι αντιλαμβάνονται αύξηση βάρους;

Εκτός από τη σύγχυση των τροφικών αλλεργιών με τις τροφικές δυσανεξίες, οι διαιτώμενοι συχνά συνδέουν τις τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες με την αύξηση του σωματικού βάρους. Σύμφωνα με ερευνητές, αυτό οφείλεται εν μέρει σε γαστρεντερικά συμπτώματα. Οι δυσανεξίες στα τρόφιμα μπορεί να οδηγήσουν σε φούσκωμα και αυτό μπορεί να φαίνεται ότι μιμείται την αύξηση του σωματικού βάρους.

Ακόμη, μια αυτοδιαγνωσθείσα ή μη έγκυρα διαγνωσμένη τροφική δυσανεξία ή αλλεργία μπορεί να οδηγήσει τους διαιτώμενους στην υιοθέτηση μιας δίαιτας αποκλεισμού τροφίμου/ ων. Σύμφωνα με ερευνητές, πολλοί διαιτώμενοι συνδέουν οποιαδήποτε ανεπιθύμητη αντίδραση σε τρόφιμα με τροφικές δυσανεξίες και οι δίαιτες αποκλεισμού τείνουν πολλές φορές να είναι υψηλότερες σε απλούς υδατάνθρακες. Οι δίαιτες αποκλεισμού (αναλόγως πόσα τρόφιμα αποκλείονται) μπορεί οδηγηθούν στο να είναι φτωχές σε πρωτεΐνη και θρεπτικά συστατικά και να ενθαρρύνουν την υπερκατανάλωση τροφής, με πιθανό αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους ή/και την επιδείνωση του φουσκώματος.

Συστάσεις για διαιτώμενους

Η παροχή βοήθειας σε πελάτες με τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες μπορεί να είναι πολύπλοκη, αλλά η συνεργασία με μια διεπιστημονική ομάδα για να διασφαλιστεί η αντιμετώπιση όλων των αναγκών υγείας μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για διαιτώμενους με τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες:

• Τα άτομα με τροφικές αλλεργίες, να επικεντρωθούν σε τρόφιμα που δεν περιέχουν φυσικά το αλλεργιογόνο και να αποφευχθεί η υπερβολική εξάρτηση από τρόφιμα που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία.
• Να ενθαρρυνθεί μια ποικίλη διατροφή και τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά (συμπεριλαμβανομένων φυτικών ινών) για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών. Καθώς πολλά άτομα με τροφικές δυσανεξίες ή αλλεργίες περιορίζουν υπερβολικά τη διατροφή τους επειδή φοβούνται την πιθανή αντίδραση που μπορεί να προκληθεί.
• Τέλος, να εξεταστεί το ενδεχόμενο παραπομπής σε επαγγελματία ψυχικής υγείας, εάν το άτομο εκδηλώνει διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά, υπερβολικούς περιορισμούς στο φαγητό και/ή σημαντικό άγχος γύρω από το φαγητό.

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν σύνδεση μεταξύ τροφικών αλλεργιών ή δυσανεξιών και αύξησης σωματικού βάρους. Ωστόσο, πολλοί διαιτώμενοι συγχέουν τους όρους τροφικές αλλεργίες και τροφικές δυσανεξίες και κάνουν ορισμένες υποθέσεις σχετικά με εάν το ένα ή και τα δύο σχετίζονται με την αύξηση βάρους.

Βιβλιογραφικές Πηγές:

• NIAID-Sponsored Expert Panel. Guidelines for the diagnosis and management of food allergy in the United States: report of the NIAID-sponsored expert panel. J Allergy Clin Immunol. 2010;126(6 Suppl): S1-S58.
• Gargano, D., Appanna, R., Santonicola, A., De Bartolomeis, F., Stellato, C., Cianferoni, A., Iovino, P. (2021). Food Allergy and Intolerance: A Narrative Review on Nutritional Concerns. Nutrients, 13(5), 1638. doi:10.3390/nu13051638
• Muthukumar, J., Selvasekaran, P., Lokanadham, M., & Chidambaram, R. (2020). Food and food products associated with food allergy and food intolerance – An overview. Food Research International, 109780. doi:10.1016/j.foodres.2020.109780
• Shakoor, Z., Al Faifi, A., Al Amro, B., Al Tawil, L. N., & Al Ohaly, R. Y. (2016). Prevalence of IgG-mediated food intolerance among patients with allergic symptoms. Annals of Saudi Medicine, 36(6), 386–390. doi:10.5144/0256-4947.2016.386
• Zugasti Murillo, A. (2009). Intolerancia alimentaria. Endocrinología y Nutrición, 56(5), 241–250. doi:10.1016/s1575-0922(09)71407-x
• Coucke, F. (2018). Food intolerance in patients with manifest autoimmunity. Observational study. Autoimmunity Reviews. doi:10.1016/j.autrev.2018.05.011
• Heine, R. G. (n.d.). 3.11 Food Intolerance and Allergy. Pediatric Nutrition in Practice, 195–202. doi:10.1159/000360340